سبک زندگی و مدیریت اسلامی1
قرآن هدف خلقت ما را بندگی بیان کرده است؛ بنابراین در همه شئوون زندگی؛ گفتار، پندار و رفتارهای فردی، اجتماعی، معاشرتی، سیاسی، اقتصادی، تفریحی باید رضایت خدا، محور کارهای ما قرار گیرد. امام کاظم (ع) مى فرمایند: تلاش کنید که زمانتان را چهار قسمت کنید: 1. بخشی براى مناجات با پروردگار، 2.ساعاتى براى امر معاش، 3 . قسمتی براى معاشرت با برادران راستگویى که عیوبتان را به شما مى شناسانند و در باطن خالصانه دوست شمایند، 4. زمانی را نیز براى لذات حلالتان در نظر بگیرید و به واسطه این ساعت چهارم (لذات حلال) است که قادر به انجام سه ساعت دیگر هستید. [1]همه این چهار قسمت براساس هدف خلقت، باید در مسیر عبادت و بندگی خدا
باشد؛ بنابراین بندگی خدا دو گونه است بندگی خاص که به شکل نماز و روزه و..است و
بندگی عام که در کار، معاشرت و تفریح است یعنی این سه هم سوی با هدف کلی خلقت یعنی
بندگی خدا باید باشد.
مراحل خودتربیتی [2] از دقیق‌ترین راه برای خودسازی و
تقویت قدرت اراده و اجرایی کردن برنامه‌های زندگی است. این برنامه با دقیق‌ترین
برنامه هایی که روان شناسان برای کنترل خود و تقویت اراده داده‌اند همخوانی دارد و
شامل مراحل زیر است:
1- مشارطه: از اول صبح با خود یا فرد محترم و مورد قبولی،
عهد (کتبی یا شفاهی) می‌کند که کاری را انجام دهد یا ترک کند.
2- مراقبه: در طول
روز بر حسن اجرای شرط و پیمان خود مراقبت دارد.
3- محاسبه: شب حساب و کتاب
می‌کند که چقدر موفق بوده و چقدر در برنامه کاهلی داشته است
4- معاتبه: اگر موفق
بوده خود را تشویق کلامی و اگرناموفق بوده خود را تنبیه و سرزنش کلامی می‌کند
5-
معاقبه: مرحله‌ای شدیدتر از معاتبه و سرزنش است در رفتار خود را تشویق یا تنبیه (
انفاق، روزه، و..) می‌کند. [3]
ادامه
دارد...پی
نوشت :
1.«اجْتَهِدُوا فِی أَنْ
یَکُونَ زَمَانُکُمْ أَرْبَعَ سَاعَات»؛ 1. سَاعَه لِمُنَاجَاةِ اللَّهِ :2. وَ
سَاعَه لِأَمْرِ الْمَعَاشِ: 3. وَ سَاعَه لِمُعَاشَرَةِ الْإِخْوَانِ وَ
الثِّقَاتِ الَّذِینَ یُعَرِّفُونَکُمْ عُیُوبَکُمْ وَ یُخْلِصُونَ لَکُمْ فِی
الْبَاطِنِ:4. وَ سَاعَه تَخْلُونَ فِیهَا لِلَذَّاتِکُمْ فِی غَیْرِ مُحَرَّمٍ وَ
بِهَذِهِ السَّاعَةِ تَقْدِرُونَ عَلَى الثَّلَاثِ سَاعَات:تحف العقول، ص
409.بحارالأنوار، نیز رک: جلد 75، ص346.
2 . مرابطه
3 . مرتضی مطهری، تعلیم و
تربیت در اسلام، ص 370، مسعود آذربایجانی، اخلاق اسلامی، ص223 و
224.
(مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)
